S01:E08 Kunst met kleine k: over flow, verwondering en verbinding
Wat doet kunst écht met ons? En hoe raakt cultuur aan wie we zijn, hoe we denken, voelen en verbinden? In deze aflevering van op goed geluk gaan we op ontdekking met Shari Platteeuw (Bijloke Gent) en duiken we in de wereld van creativiteit, expressie en verwondering. Waarom je daar gelukkiger van wordt?
Onze gast
Shari Platteeuw is teamleader publiekswerking en marketingcommunicatie bij de Bijloke in Gent. Ze is een bevlogen bruggenbouwer tussen kunst en mensen, en weet als geen ander waarom cultuur zoveel méér is dan een vrijetijdsbesteding. Haar missie? Kunst en cultuur tot bij iedereen brengen – met zachtheid, overtuiging en passie.
Wat komt aan bod?
✅ Wat is kunst? Wat is cultuur? En waarom hebben we er méér van nodig?
✅ De impact van creativiteit op ons welzijn – van flow tot focus
✅ Van straatkunst tot symfonie: kunst is overal (ook als je het niet doorhebt)
✅Waarom kunst een spiegel én een voorloper van verandering is
✅ Waarom cultuur geen luxe is
Timestamps
[01:44] – “Wat is kunst? Wat is cultuur?” Shari’s definitie (en waarom het voor iedereen anders is)
[04:06] – Hoe kunst thema’s blootlegt lang voordat het in het nieuws komt
[12:16] – “Ik vergat de tijd.” Wat Lindsay’s aquarellen ons leren over flow
[15:00] – Kun je ook in flow raken als toeschouwer? Over luisteren, stilte en symfonieën
[24:22] – Straatkunst, stickers en spontane creatie: wanneer noemen we iets ‘kunst’?
Wil jij zelf meedoen?
We zijn nog steeds op zoek naar nieuwe gelukszoekers! Wil jij experimenteren met gelukstips en jouw ervaringen delen in de podcast? Meld je aan via onze pagina voor gelukszoekers.
Ben je enthousiast over deze aflevering of wil je iets delen?
Laat van je horen via ons antwoordapparaat of stuur ons een bericht via hallo[at]opgoedgeluk.org.
Bronnen & vermeldingen
📖 The New World Book of Happiness – Leo Bormans
🌍 Flow – Mihaly Csikszentmihalyi
📖 De kunst van het reizen – Alain de Botton
📱Onze instagram – opgoedgeluk.podcast
We bedanken Humgy Coworking en Pavlov voor het gebruik van ruimte en materiaal.
Wil je dat anderen onze podcast ook ontdekken? Laat dan zeker even een review of rating na op Spotify of Apple Podcasts.
-
00:13 Welkom bij op goed geluk, de podcast voor meer positiviteit en geluk. Geen kant en klare antwoorden, maar eerlijke gesprekken over werk, leven en alles daartussenin.
Ik ben Yvonne. Als trainer en coach help ik bedrijven en teams om werkgeluk en welzijn te vergroten. Ik ben een grote fan van de positieve psychologie en vind het heerlijk om mensen te zien floreren.
00:35 En ik ben Joy. Ik ben een creatieve generalist en gefascineerd door mens en cultuur. Ik kan me echt blijven verwonderen over het leven en de vele kleine gelukjes.
Vandaag gaan we het hier hebben over kunst en cultuur en hoe die bijdragen aan ons welzijn en menselijke bloei. Ze bieden niet alleen afleiding, maar ook verdieping, zingeving en verbondenheid. Met jezelf en met de wereld om je heen.
01:01 Ja, en daarom schuift vandaag Shari Platteeuw aan. Ze is teamlead, publiek en marketingcommunicatie bij de Bijloke in Gent en een echte bruggenbouwer tussen kunst en publiek. Met hun voorliefde voor podiumkunsten en hedendaagse beeldende kunst, zet ze zich dagelijks in om cultuur dichter bij de mensen te brengen.
01:21 Vandaag praten we met Shari over de rol van cultuur in ons dagelijks leven en hoe kunst soms precies dat kan doen wat woorden niet kunnen. Shari, welkom in onze podcast.
Hallo, welkom, dank u. Kijk, we gaan direct de moeilijkste vraag stellen. Wat is dat, kunst en cultuur?
01:44 Ja, kunst en cultuur. Dat zijn twee heel brede begrippen inderdaad. Maar ze verhouden zich ook wel voor een stuk tot elkaar. Kunst is vooral een vorm van menselijke expressie. Dat kan in verschillende vormen geëutwoorden. Dat kan gaan over wat al meest. Het beste van al ken, over muziek, schilderijen, dans, theater. Maar ook film, literatuur, beeldhouwkunst. En nog zoveel meer. Dat verandert ook. En dat breidt ook altijd maar uit. En dat ontstaat heel vaak vanuit een creativiteit bij makers, bij mensen. Dat draait rond ideeën, rond emoties. En dat kan bedoeld zijn, dat kan heel uit in lopen zijn. Dat kan gaan om schoonheid willen tonen. Of mensen willen ontroeren, prikkelen of een bepaalde boodschap overbrengen. En het raakt ook wat dat dan precies als kunst wordt gezien is voor iedereen anders. De ene zegt, ja, ik vind kunst, dat is toch geen kunst. Of dat is toch net wel kunst. En dat verschilt bij iedereen. En dat maakt het net ook zo boeiend.
En cultuur is dan eerder iets breder. Dat is een geheel van gewoonten, waarden, normen, gebruiken, verschillende tradities. En die kunstvormen zijn daar eigenlijk een onderdeel van. Dat is dus een vorm van uitingen, van een groep mensen die dat samen met elkaar delen. En dat hoort, gaan we nog wel horen, denk ik, in de podcast. Dat delen met elkaar en hoe mensen die uitingen gaan delen met elkaar. Dus in die brede zin, die cultuur, dat kan gaan om een land, een volk, een bepaalde religie, liever. Of een subgroep, subculturen die dat gaan delen met elkaar. En die kunst is daar een onderdeel van, van die cultuur. Dat hangt voor een stuk ook samen. Het kan cultuur gaan beïnvloeden of veranderen door nieuwe ideeën aan te dragen of zelfs bepaalde tradities te gaan uitdagen in die cultuur. En zo kan kunst een cultuur eigenlijk gaan veranderen. Niet alleen op individueel niveau, maar ook nog veel breder.
03:55 Wacht, de kunst kan een cultuur gaan uitdagen. Ja, klopt. Daar een voorbeeld van wat ons bekend zou kunnen voorkomen.
04:06 Je ziet dat kunst heel vaak een barometer voor de samenleving is. Het is de vinger aan de pols voor dingen die in de toekomst gaan gebeuren of gaan veranderen. Vandaar dat het altijd heel boeiend is om het zelf te gaan ervaren en te beleven omdat je dan het gaat aanzetten tot reflectie. Het is een soort van voorbode van wat nog gaat komen voor een stuk. Dus vandaar dat dat iets heel interessant is, gewoon alleen maar.
Maar ja.
04:31 Wat is er nu? Wat gaat er veranderen in de toekomst? Wat kunnen we uit de kunst halen?
04:38 Ja, je ziet heel veel toneelmakers, heel veel makers inderdaad, die bezig zijn met thematieken die wel leven, maar waar nog geen verandering genoeg in zijn. Het kan heel goed zijn dat er bepaalde thema's worden aangekaart, 10 tot 15 jaar geleden was dat bijvoorbeeld klimaatverandering, of dan ging dat over LGBTQ-gemeenschap, over mensen die terug een plaats in de samenleving willen opeisen, maar we zien dat nog niet vertaald in beleid, of nog niet vertaald in die cultuur dan, en die kunsten zijn er zo steeds een voorbode van, dus die werp je eigenlijk altijd terug op dat breed maatschappelijk.
05:22 Zo had ik het eindelijk nog nooit bekeken.
05:25 Nee, inderdaad, het klimaat romans zie ik tegenwoordig vaker passeren, maar nu pas. Dus het komt dan nu pas bij het grote bredere publiek waar ik deel van uitmaak. En ze kunst dan een kleinere wereld.
05:42 In eerste instantie misschien wel een kleinere wereld die met die uitnodiging naar dat publiek toe dat wel echt open trekt. Als je dan even gaat inzoomen naar wat betekent dat dan voor een individu of wat betekent dat dan voor mensen, dan zie je dat de hele uitleg dat ik net gedaan heb, dat komt misschien zo heel groots over, maar wat dat dan betekent voor een individu, dat is heel persoonlijk en je beseft dat misschien niet altijd goed, die grote kaders daar achter, maar ik ben recht van overtuigd dat als mensen de cultuur en kunst beleven, dat die dat toch met zich meedragen en dat dat toch voor een stuk tot uiting komt, misschien niet altijd nu, maar wel later.
Het ziet mij wat denken aan het verhaal van, ja vroeger moest ik zeggen, ik moet altijd lezen, grote werken, maar ik denk dat dat niet onderschatten is, omdat je dat voor een stuk misschien nog met je meedraagt vandaag.
06:43 Ik moest inderdaad in school Goethe en Schiller lezen. Kafka vond ik niet zo tof. Maar inderdaad wel dingen die cultuur en kunst is ergens wel ook in het onderwijs gedeeltelijk in je bed. Ik zou te weinig durven stellen, maar dat is misschien ook een teken aan de wand van onze maatschappij.
Dat er daar te weinig aandacht is, te weinig subsidie is ook voor veel kunst en cultuur in het algemeen. Nog dans en dat zegt het onderzoek ook van kunst en cultuur heeft ongelofelijk veel te bieden voor het individu. Ik had misschien even erbij pakken. De voordelen van kunst en cultuur zijn te beleven en dat wil je ook, Shari, beleven. Ik denk dat daarom misschien het sleutelwoord is. Zijn positieve, fysieke, emotionele, mentale, sociale en spirituele effecten, zowel bij een persoon of bij een gemeenschap. Dat kan allemaal subjectief welzijn. Persoonlijke groei, sociale verbondenheid, spirituele ontwikkeling en langdurige ontplooiing en harmonie en met de omgeving stimuleren.
07:58 Mijn kunst bezig zijn, ik denk wel dat ik veel met mijn kunst bezig ben. Ik ga vaak naar het museum, ik lees veel.
Voor onze podcast maak ik collages, als er ook kunst. En ik ga mij in september inschrijven voor een zeefdruk cursus, omdat ik de collages wil zeefdrukken.
08:17 Ah, nee, dat wist ik niet!
08:20 Ik weet dat ook pas sinds vorige week, hoor. Dat ik dat ga doen. Dus ja, ik zoek dat wel op.
08:25 Oké, wat jij nu zegt en voor mij was de eerste associatie met kunst en cultuur is minder lezen. Ik heb altijd veel gelezen en ik heb veel op school moeten lezen. Maar dat is voor mij zo.
Was dat niet de eerste associatie met kunst? Dat is wat Shari ook zegt. Het is zeer individueel hoe dat je kunst beleeft. En nog een keer terug te komen, want dat beleef ik. Ik denk dat dat al een ding is. Want je kunt kunst ophangen en daarlangs ophangen. Dat is nu een schilderij of je kunt een beeldhouwwerk zien. Of dat gaat nu over beeldende kunst. Maar als je daar niet bij stilstaat en dat niet op je laat inwerken, dan is het effect toch waarschijnlijk minder. Of is dat nu een veronderstelling?
09:11 Het is allemaal te zien, denk ik, hoe dat je daar zelf in staat of waar daarvoor een stuk misschien uw talenten ook liggen of zo, als je dan meer wilt gaan participeren. Er zijn verschillende invalshoeken en verschillende “belevers” eigenlijk, van kunst en cultuur. Je kunt dat op een manier doen dat je met 850 mensen in een zaal zit stil te wezen, wat eigenlijk ongelooflijk is in de tijden waarin we leven, dat dat dus kan, dat mensen echt twee uur samen stil zijn en luisteren naar een fantastisch symfonisch werk bijvoorbeeld. Dat kan een hele diepe indruk naal laten.
Dat kan iets heel persoonlijk, iets emotioneel zijn. Het kan zijn dat je zo'n stapje verder gaat en dat je meegaat in die beleving, dat je zelf mee participeert. Er zijn ook heel veel makers op vandaag die een grote interactie met hun publiek aangaan, die het publiek betrekken ook in hun werk. Dus die participatie gaat dan een stukje verder en dan heb je ook ja, mensen die zelf het gaan maken en ja, is dat dan de kunst met de grote ka of zo? Ik ben daar ook totaal geen voorstander van om zo die grote elitaire woorden of begrippen daar rond te gaan gebruiken. Ik denk een van de gelukzoekers ook had aangehaald dat ze rond met aquarellen aan de slag was gegaan en dat waren kleine werkjes en dat geelt daar focus er goed op en ja, op zich dat super, dat doet zich, zou iedereen aanmoedigen om vooral te proberen en te doen en te ervaren. En ik denk dat u voor een stuk kon fronteren met wie je bent, wat je doet, wat je kan, wat je minder goed kan, waar je nog in kunt groeien, waar je misschien niet wil in groeien ofzo. Ik denk dat er heel veel verschillende vormen zijn om te kunnen participeren aan die kunstbelevenis.
11:01 We gaan een keer luisteren naar het stukje van Lindsay.
11:08 Concreet heb ik me vorige week bezig gehouden met aquarellen. Dat was eigenlijk heel fijn.
Ik heb me daar ook aansluitend aangesloten bij verschillende groepen op Facebook, wat ik op zich wel een heel goed medium vind om mij daarin te verdiepen wat andere mensen doen en wat je van tips en tricks ook kan halen uit groepen. De aquarelletjes zijn vrij klein. Het was een heel snel resultaat, wat ook tof is, omdat je daar geen uren hoeft aan te werken. Daar heb ik mij heel veel plezier van uitgehaald.
Hetgeen wat ik vooral gemerkt heb, is dat de focus verbetert. Omdat je het leuk vindt en dat je zin hebt om verder te gaan met iemand dat je aan het doen bent. Waardoor je in die focus het tijdsbesef een beetje weghaalt. Die aquarelletjes heb ik heel snel gemaakt, maar ik zou er op zich ook geen tijd kunnen plakken.
12:16 Wat Lindsay hier beschrijft tijdens het schilderen van die aquarelle, is wat we in de wetenschap kennen als flow. Dus het vergeten van tijd, ruimte, het volledig opgaan in iets.
Ze beschrijft niet hoe lang ik daarmee bezig was. Dat kan vijf minuten zijn geweest, bij manier was sprek, maar kan ook twee uur zijn geweest. Dat ervaren we als flow, en dat is ook iets dat een heel ongelooflijk positieve invloed heeft op ons welzijn, omdat we daarop heel gefocust zijn naar... Ja, en om flow te ervaren. Iedereen heeft dat waarschijnlijk al een keer ervaren, en dat is niet enkel met een stuk duur, kun je dat ook op andere vlakken hebben, maar dan moet het wel een uitdaging zijn van... Het moet niet eindelijk heel gemakkelijk van de hand kunnen gaan, dus je moet genoeg nog hebben om je tanden erin te kunnen vastbijten.
Tegelijkertijd is het die vaardigheden die je dan eventueel vergroot, en dat draagt wel bij tot die welzijn, tot die groei, want als je haar zegt, ja, wil ik daar niet nog groeien, wil ik daar niet in groeien, kan ook wel nog eentje zijn.
13:21 De flow is echt wel een begrip uit de positieve psychologie, dat echt bijdraagt aan ons welbevinden.
13:30 Ik ben zo blij dat ik het kan uitspreken. Hier komt het: Mihaly Csikszentmihalyi. Ik ga het niet spellen.
13:38 Nu ben ik aan het denken hoe ik dat ga moeten schrijven op de website.
13:44 Flow is heel belangrijk in een positieve psychologie. Dat weet iedereen, denk ik, die er al ervaren heeft, dat dat ongelooflijk fijn is om die focus te houden, want dat zijn de belangrijkste dingen ook in onze huidige maatschappij.
We zijn allemaal overprikkeld. En een keer dat je een flow raakt, dan zit jij ermee bezig. Ook dat twee uur stilzitten tijdens een concert. Dat is een beetje een passieve flow, dat neemt ze niet actief deel. Maar het is wel focus op één ding en dat laten inwerken en met alles wat je hebt met alles in te huigen, dat te genieten. Ik heb daar dus ook verteld. Ik herinner me zo , ik heb de Wiener Philharmoniker, één van de beste orkesten van de wereld wordt gezegd, een keer gezien en heel die context maakt het ook speciaal. Niet alleen dat die fantastische muziek spelen, maar ook dat het een mooie zaal is en dat de hele sfeer er ons maakt ook dat het echt wel beleven is.
14:50 Dus begrijp ik dan hoe om flow te ervaren dat je zelf niet altijd actief moet bezig zijn, maar ook als toeschouwer in een flow kunt belanden.
15:00 Misschien wel, dat weet ik nu niet of dat de exacte definitie is, maar ik denk wel dat je als je cultuur beleeft en een soort ook, dan is misschien een vlak dat dat niet uiteingens met een soort roes ofzo, helemaal meegezogen wordt.
15:16 Het is zo'n beetje een mix, denk ik, van in het moment zitten en tegelijk ook niet zo. Ja. Aan de ene kant, je zit daar en je zit heel aanwezig en tegelijkertijd, kun je ook zo'n beetje in dat transcendente kruipen en zo jezelf een beetje daarin overstijgen. Dat is inderdaad een heel bijzondere beleving, zelfs al participeer je dan niet en dat in dat moment zitten, doet mij ook een beetje denken aan wat ik in de vorige podcast afleveringen heb gehoord ook, als het gaat over dat geluk zoeken, dat het niet altijd gaat over die constante high opzoeken en alles is happy en het moet blij zijn en goed zijn.
Ik denk, wat is er schooner als je bijvoorbeeld liefdesverdriet hebt of zo? Oh ja. Echt zo. Heel melancholie in de zee. Met zo'n stuk op de achtergrond, dat als we helemaal in dat moment kruipen, ja, dat is toch geweldig dat die vorm er is om die emotie tot uitdrukking te brengen. Ja, ik vind dat dat een ongelooflijke kracht is van alles rond muziek in het algemeen, maar dat kan even goed. En inderdaad een passage uit een boek zijn of een bepaald werk die je raakt of die je terug katapulteert in een moment of zo, maar zo die gevoelens en die melancholie voor een stuk, dat beleven en ervaren en daar even in kruipen en inzetten, ja, dat is eigenlijk iets moois op zijn eind, ook vind ik.
16:53 Dat kan ontroeren.
16:58 Ik denk dat dat is zo één van die dingen die een object kan zijn. In de vorm van beelden in de kunst of van voorstellingen. Ongelofelijk veel emotie. Voor mij is dat de dingen van emotie die getriggerd worden op een of andere manier.
Dat op een andere manier... Kunst en cultuur hebben een speciale manier om emoties te triggeren. Want ook al is bijvoorbeeld... Je gaat naar een theaterstuk en ook al is dat niet jouw verhaal. Het is wel iets dat van alles kan losmaken.
17:37 Ja, het kan herkenbaar zijn. Je kunt er je eigen in herkennen. Het kan net het tegenovergestelde zijn. Het kan ook zoiets zijn van, wat heb ik nu gezien? Ik vind dat nu echt altijd op niks trekt of zo.
Wat doet dat nou mee? Dat is wel fijn als je dan nadien op café of whatever dan met de mensen die je mee hebt genomen ofzo, waarmee je dan samen geweest bent, die uitwisseling daarvan. En dat is ook het hele mooie kunstige middel om ervoor te zorgen dat dat kan, dat het onenigheid over dingen. Dat het niet altijd moet zijn van we moeten tot de consensus komen en het moet gedragen zijn. Nee, het is een geweldig middel om het oneens te zijn van het was goed of niet goed of en waarom enzovoort. Dus het nodigt ook enorm uit om gewoon in je sprek te gaan met elkaar en om die dingen voor een stuk te gaan uitdagen of zo.
18:33 Zodat hij intentie ook zijn van sommige kunstenaars om gewoon niet enkele emoties los te maken, maar ook het gesprek of de controverse op te zoeken om mensen in beweging te brengen of de maatschappij in beweging te brengen, is dat er toch achter?
18:51 Ja, absoluut, bij veel makers en tegelijkertijd zie je ook bijvoorbeeld een bepaalde kunststroming en dat het net het tegenovergestelde is, vooral niks, en bijvoorbeeld een werk van John Cage, een componist. Ik denk drie minuten en 44 seconden heet het werk en het is een man die drie minuten en 44 seconden voor zijn piano zit en niks speelt. En dat is het werk. Dus op zich, ja, is het ook een spiegel van, ja, is dit nu kunst of niet? Het is een heerlijk uitgangspunt om een leuk debat over te hebben op café.
En wat is jouw mening daarover? Net dat, hé. Net dat, het is een beetje dat uitzet in daarin. Niet zozeer, wat vind ik daar nu van? Wat doet dat met mij? Maar ik vind dat dan geweldig iets is, dat dat toont, dat dat in vraag stelt. En dat we het daar gewoon over kunnen hebben, dat op zich vind ik geweldig. Dus het is heel fijn dat iemand dat gemaakt heeft, vind ik.
19:52 Ja, er is ook wel wat energie . Ik wil dat niet afdoen, want voor veel mensen heeft dat ook zo van, ja, wat is er daar nu?
Dat is er aan te doen staan. Maar dat is misschien ook wat Lindsay benoemde, of ik kan het soms appreciëren van wat er daar aan werk is ingestoken en misschien is het soms ver zoeken van, ja, ik zie het niet, maar...
20:16 Ja. Ja, en toch ook als ik even kijk naar een schilderij of zo, je ziet je output, hè. Maar het hele denkproces ziet je niet, hè.
20:26 Nog een keer kort luisteren naar Lindsay? Ja. Goed idee.
20:35 Ik ben op bezoek geweest naar het Groeningemuseum in Brugge. Ik heb al vaker musea gedaan, maar doordat er iets meer stilte staat, heb ik een beetje meer bewondering gekregen, denk ik, voor het schilderen en het tekenen op zich.
Ik hoor vaak mensen zeggen, oh ja, maar ik kan dat ook hoor. Dat begrijp ik ergens ook. Maar de toewijding en het geduld dat de mensen gehad hebben om hun werk daarin te steken, vind ik ja toch vrij bewonderingswaardig. En ik heb daardoor ook nog meer zin gekregen om verder te ontdekken.
21:22 Lindsay vertelt van het bezoek in het museum en dat ze dat op eens apprecieert, maar ook dat het haar wat rust geeft. Daar herken ik ook wel.
Ik vind het zo heerlijk om in het museum rond te struinen, want meestal is het een heel groot gebouw waarin kunst ook tot zijn recht komt. Dus kunst heeft wel een soort kalmerend effect ook. Maar ja, musea zijn misschien niet zo laagdrempelig.
21:52 Ik moet kunstkenner zijn om in een museum rond te lopen. Dus zijn er nog andere manieren om kunst te ervaren.
22:00 te ervaren. Ja, absoluut. En het is eigenlijk een terecht punt, ook wat je aanhaalt voor een stuk, ook ja, die laagdrempeligheid daarin. En ik had het internet ook al aan, soms een beetje dat elitaire dat daarin hangt terwijl dat eigenlijk iets is, wat daar heel spontaan ook op bepaalde plekken in de openbare ruimte kan opduiken.
Er wordt daar ook wel geïnvesteerd om kunst plaats te geven in publieke ruimten. En een van mijn favoriete kunstwerken, ook in die publieke ruimte, dat is de Cloudgate van Anish Kapoor en dat situeert zich in Chicago in Millennium Park. Het is een van mijn to-do lijstjes, om daar nog een keer te raken, want ik wilde het echt zien. En dat is een soort van sculptuur, heel groot en roestvrij staal gemaakt met heel veel gelaste platen en heel glad gepolijst, zodat je altijd een soort van spiegel wordt. En de vorm is een soort van boon of manier of zo. En in de Volksmond zegt men ondertussen al dat het De Bean heet of de Kidney heet, wat dat helemaal de bedoeling was van de kunstenaar. Maar ja, de mensen zijn dat zo beginnen noemen en nu heet dat dus De Bean from Chicago, dus dat is eigenlijk een heel leuk ding. En het leuke daarvan is, dat is in een park, heel veel mensen komen daar voorbij. Die zien zichzelf daarin, die zien daar de skyline van Chicago in. Het zou eigenlijk heel fijn zijn als je de woning op een bankje zou gaan zitten en een half uur gaat observeren wat er eigenlijk gebeurt in de half uur qua interactie met iedereen die daar voorbij komt en dat kunstwerk op zijn eigen. Dat op zich is eigenlijk al bijna een performance of zo, om dat te kunnen aanschouwen. Dat is ook meer een interactie. Dus het is een laagdrempelige manier om dat toch een meet te kunnen geven, om dat toch te kunnen beleven als mensen zonder dat je dat per se door hebt of zo. Of zonder dat dat bewust is van ik ga nu eens kunst gaan beleven. Maar gewoon door die ingrepen en openbare ruimte en dat we daar blijven op inzetten, dat is wel iets dat belangrijk is denk ik. Zeker ook naar die laagdrempelige.
24:22 Mogen we initiatieven van de gewone mens, de gewone maker, ook als kunst beschouwen? Ik denk dan spontaan aan die stickers die je overal ziet met J’éxiste. Voilà, ja, absoluut.
Is dat ook een vorm van kunst?
24:40 Ja, absoluut. Het heeft ook iets activistisch, het heeft iets... En dat zit eigenlijk in DNA, sowieso, van die kunst. Dus dat is het net, hè. Dat is wel grappig.
Jij vraagt aan mij, mogen we dat kunst noemen? Ja, ben ik dan de grote persoon om te zeggen, ja of nee? Jij bent vandaag een expert. Vandaag mag je dat doen. Vandaag mag dat. Nee, maar op zich is... Ja, we beslissen dat er iets kan zijn. Ja, sommige mensen zeggen, je moet daar een opleiding voor gevolgd hebben. Andere zeggen: ja, maar ja, wat doet je dan met autodidacte? Alleen, dus op zich, ik zou... Ja, hoe meer dat je als persoon zelf iets maakt, want er zit een proces achter of een denkwijze of iets of... kan het voldoende zijn, denk ik, om dat voor jezelf zo te benoemen.
25:37 Ja, Joy maakt trouwens onze mooie collages.
25:40 Ja, dat is waar.
25:43 De kunstenaar is trouwens ook een heel mooi woord. De kunst van het leven, dat is toch fijn als je dat kunt.
25:49 Klopt. Ik ben nu het boek aan het lezen uit de kunst van het reizen van Alain de Botton. Ik had ineens stress. Hoe wil ik gaan reizen? Ik dacht, ik ga de kunst van het reizen onderdekken.
25:59 Dus je laat je inspireren door iemand die zegt, dit is het, de kunst van het reizen. Wat heb jij al geleerd?
26:07 Hij laat zich ook inspireren door filosofen en kunstenaars uit de oudheid en uit de geschiedenis. Ja, wat heb ik geleerd? Veel.
Ik heb vooral geleerd dat ik mijn komende reis heel veel wil observeren. Om te ontdekken op welke manier dat ik het reis net leuk vind. Dus ik heb geen observatie modus en ik ga dat noteren.
26:34 Ik vind het wel interessant lezen. Ik had dat nu niet noodzakelijk direct met kunst en cultuur geassocieerd, maar één voor onze gelukzoekers, voor die was dat het punt om eigenlijk dat meer te activeren.
We gaan een keer luisteren naar Helen.
26:56 Op vlak van kunst en cultuur ben ik de laatste tijd aan de slag gaan met lezen. Ik lees supergraag, ik doe het niet altijd veel, soms lees ik meer professionele boeken, maar nu heb ik me meer gefocust op niet-professionele boeken.
En ik merk dat als ik de tijd neem om af en toe tussendoor een beetje te lezen, dan merk ik dat ik daar tot rust van kom, omdat er precies zo'n ander deel van mijn brein wordt aangesproken. En mijn creativiteit wordt daardoor gestimuleerd. En ik word er precies trots van of zo, omdat het echt voelt als tijd voor mezelf in vergelijking met nog iets tussendoor doen wat ik eigenlijk nog op mijn lijstje staan heb of zo. Het is echt zo me-time. En daar heb ik toch wel deugd van.
27:48 Lezen, rust, het komt allemaal, dus onze gelukzoekers bevestigen dat wel, dat het actiever of bewuster beleven van kunst, dat wel voordelen met zich meebrengt. Rust is genoemd, minder stress, meer focus, er zijn heel wat voordelen eraan.
De rode draad, verbinding, dat komt altijd terug.
28:12 Ja, dat is zoals jij zei, Shari.
28:14 Ik vind het ook mooi dat bij een Lindsay wat ik denk dat ze aangehaald, dat ze bijvoorbeeld Facebook gebruikt om in verbinding te gaan met andere mensen die aan aquarellen waren. Ik vind aan een heel goed voorbeeld van ook hoe de technologie en de ontwikkelingen dat we daarin zien, hoe dat dat een goed middel kan zijn om tot die verbinding te komen en dat we daar niet altijd misschien negatief naar moeten kijken, zolang we maar niet eindeloos te scrollen, maar hoe dat je daarin kunt gaan zoeken van hoe kan ik dat gebruiken of inzetten om in contact te komen met mensen die hetzelfde doen als mij.
Dus ja, het is wel fijn om te zien of te horen, liever dat die gelukzoekers zelfs daarmee aan de slag zijn gegaan om spontaan die verbinding te gaan zoeken.
29:08 Is dat ook iets dat je observeert in de bijloke? Daar gaat het over podiumkunsten. Er zijn heel wat mensen die hiernaartoe komen.
Is dat iets dat je kunt observeren? Dat mensen verbinding maken meer onder zich? Of is het misschien ook hetzelfde moment om te verbinden als ik ga met iemand en dan die kunst erbovenop?
29:33 Ja, inderdaad.
Het is een mix van van alles door elkaar en er zijn mensen die het moment ervoor of erna datgene wat ze op het podium gezien hebben als mensen het even waardevol ervaren dan inderdaad dat moment dat ze daar twee uur samen hebben beleefd.
29:56 Dat is wel een mooi ook. Ik heb een vriendin die stuurt maar in het begin van het seizoen, altijd het ding door. Dat zijn de voorstellingen die ik graag met jou wil bekijken. Dat was een beetje hetzelfde ding. Graag met jou.
Ja, dat is wel... Want ze gaat ook met haar man naar voorstellingen, maar die heeft een... Die kan bepaalde dingen niet appreciëren en ze weet dan, ja, met Yvonne kan ik dat wel. Nu, dat komen dan ook wel dingen voorbij. Zo was hier dan het zij van, we zijn ook wel naar voorstellingen geweest, dat we dachten van, oké. Tuurlijk. Maar dan zien we dan van, oké. Als we die afspraak niet hadden, dan hadden we ook niet die tijd samen doorgebracht en dan achteraf nog iets gedronken en een beetje gebabbeld. En dan is dat ook niet zo erg, dat het iets is dat ons misschien niet zo geraakt heeft als dat we misschien zelf verwacht hebben. Want daar gaat het ook over: verwachtingen. Wat verwacht ik van een avond podiumkunst, wat verwacht ik van een museum, wat verwacht ik van een boek van literatuur, van cultuur in het algemeen.
31:02 Wat verwacht je van een persoon? Ik vind het heel mooi wat je aanhaalt, want ik denk een beetje aan hoeveel kun je verwachten, dat je bijvoorbeeld met één persoon allemaal kunt gaan doen.
Je hebt zoveel verschillende aspecten in jezelf, dingen die je aanspreken, die bijvoorbeeld in die kunstvormen aan bod kunnen komen en dan kun je eens het ene met persoon X doen en het andere kun je eens met persoon Y dan gaan doen. Inderdaad, met jou, deze voorstellingen wil ik met jou gaan zien en dat is fijn dat je op die manier die verbinding maakt, dat je die bevestiging voor een stuk ook voelt erin. Dus de verschillende identiteiten misschien die we zijn kunnen we met verschillende mensen delen en dat is ook perfect. Ja, het zal ik, hè.
31:46 Er zijn natuurlijk wel heel veel dingen om te doen, binnen de kunst. Ik kan mijn dagen vullen.
31:56 De verschillende kunstvormen. Jij woont ook in Antwerpen. Ja, dat is eigenlijk wel ook iets van... Hier is wel ook iets van... Ongelooflijk veel te doen.
32:04 Dat kan mij soms ook wel stress bezorgen, want zoals nu is er in het KMSKA, een tentoonstelling en expositie van de nachtreis, en iedereen zegt hoe mooi dat dat is, en ik denk eigenlijk moet dat gaan zien, dus het is nog tot ergens in de zomer, dus nu moet ik dat gaan zien.
32:27 Ja, dat is inderdaad de vleugel of missing out, wat je aanhaalt. De FOMO vrees, dat is wat ik denk dat je inderdaad dan kunt hebben, als je al die verschillende vormen en al die verschillende dingen, want het doet mij ook een beetje denken aan... Er is altijd een onderzoek geweest naar de beleving van klassieke muziek, want bij de podiumkunsten en specifiek in klassieke muziek, er wordt altijd gezegd dat het publiek iets ouder is, dat het publiek vergrijst, dat we moeten verjongen, en dat die mensen uiteindelijk gaan sterven, en dan gaan we niet meer kunnen de dingen tonen die we willen. Het gaat geen publiek meer hebben, dat zei ik ook een beetje die FOMO.
Maar onderzoek heeft aangetoond dat het publiek vervangt zijn eigen spontaan, en vanuit zichzelf, omdat er iets als klassieke muziek ervaren en beleven is, dat lukt niet altijd in elke fase van uw leven. Je hebt daar niet alleen praktisch gezien, meer tijd en ruimte voor nodig om je fysiek ernaar te begeven en het ook te beleven, maar ook gewoon mentaal. Dus onderzoek heeft aangetoond dat je eigenlijk maar vanaf een bepaalde leeftijd echt diepe appreciatie en dat openstaan voor die rust misschien of die kalmte dat je hersenen daarvoor een stuk mettertijd in rijpt om het zo te zeggen. Dus dat publiek, dat komt vanzelf. Dus als je nu zoiets hebt van, oei, ik ga de klassieke concerten, ik ga dan niet meer kunnen beleven, of het is niet erg, weet je zo. Je hebt nog tijd en ruimte in de toekomst, waarin je dat een plaats kan geven.
Dat is wel een beetje tegen mijn winkel natuurlijk, want ja, vanuit het marketingperspectief proberen we natuurlijk altijd op die FOMO een beetje in te spelen. The Sense of Urgency. Maar goed, ik werk dan ook niet voor een tandpastabedrijf ofzo, dus.
34:29 Dat is wel bijzonder dat die angst er is, want kunst en cultuur hebben altijd al deel uitgemaakt van de mens. Hoe leeg zou ons leven zijn zonder kunst en cultuur?
34:41 Ja, het is zoals ik zei, daarnet is zoveel meer dan de highbrow of het elitaire of het kan inderdaad in een kunstwerk in de publieke ruimte waarvan de meeste mensen zelfs niet eens beseffen dat dat een kunstwerk is ofzo. Dus elke dag opnieuw komen we daarmee naar, ik ben bewust of onbewust, maar het bewust opzoeken van, is wel iets, denk ik ook voor de luisteraars in het algemeen, dat bewust opzoeken van, weet dat als je dat doet dat het alleen maar positieve gevolgen kan hebben.
Je kunt er niet mee messen, het zou zijn.
35:17 nu op de zondag staat de radio aan en om tien uur is het mis op de radio en vroeger dacht ik oh de mis dan moet ik echt gemist hebben maar soms zijn de liedjes wel mooi dus als het een sessie is en ik kijk dat is niet te veel babbelen dan kan ik de liederen nog wel aan. Dat is ook wel mooi.
35:34 net. Ik luister graag naar Klara, maar dat moet donker zijn. Dus als ik in de nachten met een auto rijd of als het al donker is, dan stelt er dik was Klara op. Maar het is raar, ik kan dat niet altijd eens in de dag.
Dan kan ik dat precies niet zo appreciëren. Misschien is het ook het programma als dat ze op Klara hebben ‘s avonds of meer ‘s nachts. Maar zo zie je het maar op nu. Ja, voor iedereen is dat anders, hè. Het kan helemaal uiteenlopend zijn van misschien ook hoe dat je opgegroeid bent. Als je in een huis opgegroeid bent waar er veel aandacht was voor kunst en cultuur of voor klassieke muziek of jazz of wat dan ook, dan had je ergens toch meedragen. Ja, absoluut.
36:16 en van daar ook het belang om, want niet iedereen krijgt dat mee, want het is en het belang van dat ook in scholen mee te geven, bijvoorbeeld in de bijlokaal, als wij zien hoeveel schoolkinderen dat wij over de vloer krijgen en die die anders nooit een concertzaal van binnen zullen of zouden gezien hebben, die dat na die ene keer misschien ook nooit meer gaan doen, maar dat ene moment is er dan wel geweest en daar kan van alles uitvoert vloeien. Het belang echt om er op maatschappelijke basis eigenlijk een relevantie van te maken. Dat is zeker niet onderschat, want niet iedereen krijgt het mee en er dat
36:55 Wat dat dan toch wel precies weer een elitair gegeven maakt, hè? Hoe bedoel je? Ja, door het feit dat niet iedereen aan mee krijgt en het gezicht van sommige mensen nooit meer terugkomt.
37:05 Yeah, yeah, uh
37:06 Dat niet iedereen de kans krijgt om daarmee in aanraking te komen?
37:11 Ja, en wel net daarom dat het zo belangrijk is om ook vanuit alle organisaties en instellingen om ook, ja, omdat als doel mee te nemen, om scholen aan te spreken, om ervoor te zorgen dat je die een drempel weg werkt, want in schoolverband komen, ja, dat zorgt ervoor dat ze komen. Dus in die zin is dat wel inderdaad drempelverlagend, ja.
37:34 Het is uw liefde ontstaan voor kunst en cultuur?
37:38 Ja, dat is ook door op te groeien in een klein dorpje waar de wekelijkse bezoek aan de kleine bibliotheek, als een deel bibliotheek van de grote bibliotheek van de stad, dat ene moment in de week dat je met je fietsen zo naar die bibliotheek kunt gaan. En dat was heel klein, maar er gaat een wereld voor je open en moest dat er niet geweest zijn, denk ik, dat die liefde voor boeken, waarom het een beetje begonnen is ook, dat dat er niet heen geweest zijn, maar ook de kans krijgen om dan bijvoorbeeld muziekacademie te kunnen doen en notenleer te kunnen volgen opnieuw in dat dorp.
En mijn ouders zeggen dat vandaag nog van, ja, als dat niet in het dorp zou zijn aangeboden geweest, dat het ons niet gelukt zou zijn om je telkens 10 kilometer met een auto te brengen. Dus ja, het feit dat het kan zo dichtbij, en het is een beetje een aanvulling op daarstraks, zo dat drempelverlagende, als je het zo breed mogelijk kunt aanbieden, ja, dan denk ik dat je inderdaad heel mooie dingen bij kinderen of mensen kunt losmaken door die laag van de ouders, stiekem, dat je niet mag dan toch opleggen, zo van dat soort dingen, misschien dat er basis wel er misschien ook al wat te maken hebben.
39:10 Dus de relevantie van kinderen te laten opgroeien in contact met kunst en cultuur is superbelangrijk en tegelijkertijd hebben de kunsthumaniora, ja, de jongeren die daar naartoe gaan, die hebben allemaal een talent, want anders hadden ze dat ook niet doen, die hebben heel veel talenten, maar dat is een beetje de starving artist, daarmee kunnen toch je brood niet verdienen. Tegelijkertijd is het broodnodig voor onze maatschappij en tegelijkertijd hebben we allemaal zo'n beeld van, ja, hoe ga je later...
39:45 Ik wilde heel graag fotograaf worden, maar geen dorpsfotograaf. Dus dat was die motivatie voor kunst die maar niet aan jou raad te doen. Nee, ik wilde heel graag fotograaf worden. Maar ik dacht, nee, ik wil niet zo in een dorp eindigen dat je pasfoto's maakt met alle respect, want ook belangrijk.
Maar ik wilde de volgende Nan Goldin zijn of zo, de wereld rondreizen. Dat is toch wel leuk. Dat is geweldig, maar daar moet je geld mee verdienen.
40:13 Ja, dan vind je je weg ook op andere manieren, denk ik. Het is heel interessant dat je dit aanhaalt, ook omdat... Als er iets is wat kunst op kan, is dat voor een stuk overstegen.
Het is niet omdat je dat gedaan hebt dat dat per se een gevolg moet hebben van ik moet er met een boterham mee kunnen verdienen, maar het kan een enorme verrekening geweest zijn. Misschien als jij die kunsthumaniora, Joy, niet had gedaan, maar jij nu misschien iets anders of het zal sowieso, denk ik, wel een invloed gehad hebben en niet per se direct meetbaar ook, maar het gedrag dat jij nu mee en het maakt je gewoon ook mee tot wie of wat je bent.
40:59 Ja, wat ik je nu al een paar keer heb horen zeggen, Shari, is van, er zijn kleine momentjes dat je dus constant aan aanraking met kunst en cultuur. En wat ik je hoor zeggen, is dat beïnvloed u altijd en dat draagt er wel altijd mee. Dus we hebben niet een grote overloop nodig bij een manier van spreken, maar zo af en toe, dat contact en dat kan automatisch zijn door kunst in een openbare ruimte bijvoorbeeld, maar dat dat toch een invloed heeft op wie we zijn, misschien op onze identiteit als het, als u veel aanraking komt, maar ook gewoon een beetje ja.
41:37 En ook van persoon tot persoon is, sommige mensen willen net heel diep gaan in dingen en willen alles, van het naaldje tot het draadje, een analyse en diepgang, perfect. Oké, helemaal geen probleem.
Het is ook onze taak, denk ik, in de sector, om ervoor te zorgen dat we vooral die verschillende profielen ergens een antwoord hebben en dat we iets kunnen bieden dit profiel om het dan zo te zeggen kan smaken. Dat is een stuk ons. Dat is eigenlijk wat ik elke dag moet doen. Dat is oké.
42:06 Helemaal oké, dus als je gewoon oppervlakkig van kunst en cultuur wilt genieten.
42:11 Oppervlakkig ook. Dat haalt zo'n waardeoordeel in zich. Maar ja, dat hoor je wel vaker als het over kunst met grote K gaat ofzo. Ik kan er ook zelf ongelooflijk van genieten en ik heb ook zelf ook die nood aan diepgangen, maar als iemand anders dat minder heeft.
Misschien een voorbeeld daarvan: ik heb zo van die van Gogh. Hoe zeg je dat? Expositie en belevingen waarbij er zo'n immersion en grote beleving zijn. Je hebt dan zo'n mensen en de kunst met een grote kaag, want dat kan toch niet. Van Gog en Gog en dat is verkrachting en zo. Maar dan denk ik van, als dat ervoor kan zorgen, dan mensen. Het is geen pleidooi voor het één óf het ander. Als daarvoor kan zorgen dat mensen daar een voet binnen zetten, een beleving en een ervaring hebben en misschien daardoor wat meer kennis opdoen en daardoor misschien wat meer leren of wat meer erover te weten komen, dan kan dat zeker.
Dat hoeft niet altijd per se opstap te zijn . Als het dat is, fijn. Maar als het dat niet is, dat is helemaal niet erg. Maar dat hoeft niet naar gekeken te worden als van dit is het nu wel en dit is het toch niet. Maar op zich het debat hierover is heel fijn om hem te voeren.
43:39 Kunst en cultuur mag ons gewoon raken in alles wat we zijn, wat we doen.
43:46 Ik denk ook dat het ons vaak onbewust raakt of beïnvloed.
43:52 Maar als het ons raakt, of als we daar mee bezig zijn, dan zorgt het er wel voor dat we gelukkiger worden, hè? Ja. Voila. Conclusie.
Conclusie is zoeken, kunst en cultuur af en toe een keer op, actief, door zelf iets te doen en daar ook niet van jezelf te veel voor te verwachten, maar gewoon te doen en niet flauw te raken of passief door kunst en cultuur.
44:21 te beleven en dat mag zelfs door een boek te lezen uiteraard.
44:26 Ja, helemaal akkoord.
44:30 Over. Sorry, maar dit is ook kunst, hè? Absoluut. Dit is zeker cultuur. Ik weet nog niet of dat ook kunst is. Ik vind kunst met een kleine k.
Voilà. Dan gaan we nu naar de kleine gelukjes. Shari, heb je een klein gelukje voor ons bij?
44:47 Ja, het is misschien niet direct kunst, maar het is misschien wel een beetje cultuur. Allewel, in het Engels spreken ze ook van Latte Art, dus het is misschien wel een beetje kunst.
Maar ik kan er ongelooflijk van genieten, oh, maar ik moet al lachen. Ik had een beetje nerdy. Ik kan ongelofelijk genieten van op te staan en met mijn koffiemachine, mijn koffieboontjes af te wegen tot 18 gram en dan te malen en dan met een extractie tussen de 20 en de 30 seconden mijn perfecte koffie te maken. En dan kan ik zo gelijk mijn dag goed beginnen en dan weet ik ook van oké, ik heb even mijn momentje van controle gehad, we gaan proberen om de rest van de dag een beetje melder te zijn. Dat is mijn kleine gelukje.
45:43 En elke dag een klein gelukje dan, hè? Ja. Super. Mooi.
Ja, mijn klein gelukje is eigenlijk een lang gelukje. Vorige week had ik twee Erasmus-plus-studenten bij mij in huis. Een jongen uit Frankrijk en een meisje uit Spanje. En alle twee teenagers, 16, en dat was best wel grappig om te zien. Aan de ene kant ook een beetje stressvol. Want ja, opeens is je huis, dan zit er naar andere mensen in. En dan zie je zo die cultuurverschillen ook. Wat ik zo fijn vond, is dat mijn zoon ook ondervonden heeft dat cultuur voor ruis op communicatie kan zorgen. Want hoe interpreteer je iet. Maar het geluk is eigenlijk fijn om die openheid te zien en hoe die na een week allemaal aan elkaar toegegroeid zijn. Want er waren natuurlijk nog meer studenten, maar gewoon het... Ja, ik zie daar gewoon groei in. En dat is ook iets wat ik weet dat mijn zoon gaan meedragen. Die ervaring en de frustraties. En we waren allemaal keimoe. Maar het fijne is van wat er over blijft. Dat is wat je ook zei, van die aanraking met andere culturen die had er, dat is iets dat er mee neemt. Ik ben zeker van. Dus ondanks frustratie en vermoeidheid en alles, vond ik echt wel een heel grote verrijking.
47:10 Mm-hmm.
47:10 Bij mij is mijn kleine geluk het vooruitzicht dat ik drie weken in een tent mag slapen. Ik ga bijna op vakantie en gewoon de buitenlucht, oh ik slaap heerlijk dan.
47:48 Dat denk ik ook. Top. Dan rest er ons enkel nog enkele mensen te bedanken.
47:58 Eerst en vooral Shari, dank je wel om jouw expertise en alles met ons te delen. Heel graag gedaan.
48:06 Ook heel erg bedankt aan onze gelukszoekers voor deze aflevering.
48:11 En dan Humgy Coworking waar we onze podcast kunnen opnemen en onze vrienden van Pavlov die hun materiaal met ons delen.
48:25 Moeten we ons riedeltje nog iets van like, share?
Ja, oké. Dus als je dit hoort op Spotify of ergens anders mag je ons raten, je mag ons volgen, je mag het doorsturen naar anderen en dat is het.
48:40 Ja, nee, we hebben ook nog altijd taakjes voor gelukzoekers, dus als je graag gelukzoeker wilt worden, dan surf je naar onze website www.opgoedgeluk.org en kun je aanmelden als gelukzoeker en dan kunnen testen hoe geluk je dat kunt worden.
48:57 Voilà. Kijk hoe. Dan zijn we er weer over twee weken, hè? Ja. Tot binnenkort. Merci.
kunst en geluk, cultuur en welzijn, flow ervaring, positieve psychologie, kunsteducatie kinderen, museumbezoek voordelen, kunst in het dagelijks leven, Shari Platteeuw Bijloke, podcast over kunst, culturele beleving, mentale gezondheid en creativiteit, kunst als spiegel samenleving, latte art en kleine gelukjes, laagdrempelige cultuurervaringen, kunst en verbinding
